Śląska dzieje i mowa

Wiadomości o języku polskim w Śląsku i o polskich Ślązakach
XIX-wieczna rozprawa dotycząca mowy śląskiej, rozumowanego jako odmiana polszczyzny, napisana przez Jerzego Samuela Bandtkiego.

O Bogactwie i piękności polskiego języka Ślązaków
Dzieło możliwie napisane przez Księdza Karola Myśliwca, w którym tłumaczy odpowieństwa pomiędzy mową śląską a polskim językiem książkowym.

Co sądzić o gwarze śląskiej?
Ksiądz Michał Przywara, jeden z twórców nowoczesnego narzeczoznawstwa polskiego, przedstawia trudności językowe ślązaków jego czasów.

O zachowaniu narzecza górnośląsko-polskiego
Przemyślenia Dr. Feliksa Steuera (znanego ze swojej pisowni śląskiej mowy) dotyczące poszczególnych narzeczy i standardu literackiego języka.

Patent Fryderyka II o kollektowaniu
Patent zakazujący samowolnych zgromadzeń na śląskich ziemiach należących do Fryderyka II.

Zróżnicowanie gwary wsi Domasłów (pow. Kępno)
Rozpracowanie nt. gwary wsi na pograniczu śląsko-wielkopolsko-małopolskim.

Jan Śniadecki

O języku narodowym w matematyce
Rozprawa Jana Śniadeckiego w której przedstawia prawidła dobrego nazewnictwa w naukach. Na podstawie tych prawidł przedstawia nowe wyrazy dla nowych pojęć: całka, pochodna, różnicowanie.

O języku polskim
O lekkomyślném tworzeniu i przerabianiu słów polskich prowadzącém do zepsucia i zguby ięzyka. Myśli o iego składzie i przymiotach, i o drogach do iego doskonalenia.

List Przemyślanki
O zaniedbywaniu języka narodowego przez Polki.

List Zachariasza Krytykiełły
List w którym Śniadecki wyśmiewa słowo którym jest istnieć (jak i zapomniane już istnąć). Podkreślając niepolskość tego słowa tym, że nawet postać (nie-Polaka) Żmudzina którą przybrał uznaje to słowo za jakieś niepolskie dziwactwo.

List II Zygmunt Szczeropolskiego
List Śniadeckiego w którym objaśnia trzy źródła niejasności w języku.

O słowach jako wyrazach pojęć i o języku jako instrumencie myślenia
Wyrywek z obszerniejszej rozprawy.

O pismach klasycznych i romantycznych
Najsłynniejsza rozprawa Jana Śniadeckiego. Śniadecki wyraża swoje myśli o romantykach niemieckich, wczesnych (tj. przedmickiewoczowskich) polskich romantykach i o Wilhelmie Szekspirze.

XX-wieczne dziennikarstwo

Boy, boyówka, boyszewizm
Jerzy Braun (jeden z przodków Grzegorza Brauna) o działalności Tadeusza Żeleńskiego (zwanego Boyem).

Odpompatyczynienie
Rozmyślenia Cata-Mackiewicza nt. pracy Czesława Miłosza Zniewolony umysł

Zaoszczędził Francji losu Polski
Cat-Mackiewicz o zasługach Filipa Petaina.

Rozmaitości

Uwagi o tlenie
Jan Oczapowski tłumaczy z jakich przyczyn wyraz tlen jest lepszy od wyrazu kwasoród na podstawie prawideł Jana Śniadeckiego.

O potrzebie ćwiczenia się w ojczystej mowie
Stanisław Potocki w której wyraża dlaczego bierne uczenie się swojego języka nie wystarczy.

Count Potocki de Montalk and the Katyn Manifesto
Jedno z nielicznych źródeł na internecie nt. Manifestu katyńskiego Hr. Gotfryda Władysława Potockiego

Noty do Prostych zasad stylu polskiego...
Dodatek do podręcznika języka polskiego napisanego przez Józefa Franciszka Królikowskiego.

Letter to Viscount Gort
Krótki list Montalka-Potockiego o dotyczący Polski i Żydów.